دعوت به حسن خلق (قرآن)بمردم چیزی را بگوئید، که بهترین سخنی باشد که شما دوست میدارید بشما بگویند، چون خدای عزّوجلّ دشنام و لعنت و طعن بر مؤمنان را دشمن میدارد، و کسی را که مرتکب این جرائم شود، فاحش و مفحش باشد، و دریوزگی کند، دوست نمیدارد، در مقابل، اشخاص با حیا و حلیم و عفیف، و آنهائی را که میخواهند عفیف شوند، دوست میدارد. ۱ - معاشرت نیکو عهد خدا با بنی اسراییلسخن نیک و معاشرت نیکو با مردم، از عهدها و پیمانهای خداوند با بنی اسرائیل است: «واذ اخذنا میثـق بنی اسرءیل... وقولوا للناس حسنـا...» و (به یاد آورید) زمانی را که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خداوند یگانه را پرستش نکنید، و نسبت به پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و بینوایان نیکی کنید، و به مردم نیک بگوئید... . معنای جمله این استکه (بمردم سخن حسن بگوئید)، و این تعبیر کنایه است از حسن معاشرت با مردم، چه کافرشان، و چه مؤ منشان، و این دستور هیچ منافاتی با حکم قتال ندارد تا کسی توهم کند که این آیه با آیه وجوب قتال نسخ شده، برای اینکه مورد این دو حکم مختلف است، و هیچ منافاتی ندارد که هم امر بحسن معاشرت کنند، و هم حکم بقتال، همچنانکه هیچ منافاتی نیست در این که هم امر بحسن معاشرت کنند، و هم در مقام تاءدیب کسی دستور بخشونت دهند. ۱.۱ - روایت حضرت امام باقردر کافی از امام ابی جعفر علیه‌السّلام روایت آورده، که در ذیل جمله «و قولوا للناس حسنا»، فرمود: بمردم بهترین سخنی که دوست میدارید بشما بگویند، بگوئید. و در کتاب معانی، از امام باقر علیه‌السّلام روایت کرده، که فرموده : بمردم چیزی را بگوئید، که بهترین سخنی باشد که شما دوست میدارید بشما بگویند، چون خدای عزّوجلّ دشنام و لعنت و طعن بر مؤمنان را دشمن میدارد، و کسی را که مرتکب این جرائم شود، فاحش و مفحش باشد، و دریوزگی کند، دوست نمیدارد، در مقابل، اشخاص با حیا و حلیم و عفیف، و آنهائی را که میخواهند عفیف شوند، دوست میدارد. ۱.۲ - روایت حضرت امام صادقو نیز در کافی از امام صادق علیه‌السّلام روایت کرده که در تفسیر جمله نامبرده فرموده : با مردم سخن بگوئید، اما بعد از آنکه صلاح و فساد آنرا تشخیص داده باشید، و آنچه صلاح است بگوئید. ۲ - قوانین کلی برای همه مللاین آیات اگر چه درباره بنی اسرائیل نازل شده ولی یک سلسله قوانین کلی برای همه ملل دنیا در بر دارد، عوامل زنده ماندن و بقاء و سرفرازی ملتها و رمز شکست آنان را یادآور می‌شود. از دیدگاه قرآن برقراری و سر بلندی ملتها در صورتی است که خود را به بزرگترین نیروها و قدرتها متکی سازند، و در همه حال از او مدد بگیرند به قدرتی تکیه کنند که فنا و زوال در او راه ندارد، و تنها در برابر او سر تعظیم فرود آورند، که اگر چنین کنند از هیچکس ترس و وحشتی نخواهد داشت و پیدا است که چنین مبدئی جز آفریدگار بزرگ نمی‌تواند باشد، آری این تکیه گاه خداوند است. ۳ - شرط بقا و جاودانگی مللو از طرف دیگر برای بقاء و جاویدان ماندن ملتها همبستگی خاصی بین افراد آنها لازم است، این عمل در صورتی امکان دارد که هر کس نسبت به پدر و مادر خود که شعاع بستگی آنها نسبت به وی نزدیکتر است، و در مرحله بعد نسبت به خویشاوندان و بعد از آنها نسبت به تمام افراد اجتماع نیکی بخرج دهد تا همه بال و پر یکدیگر باشند مخصوصا افراد ضعیف را تحت حمایت قرار دهند تا در دامان دشمن نیفتند. ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۵۹۳، برگرفته از مقاله «دعوت به حسن خلق». |